"Song tinh bất dạ và bước khởi đầu của truyện Nôm bác học"

Authors: Trần, Thanh Thủy

Theo nguồn tư liệu hiện có, Song Tinh Bất Dạ của Nguyễn Hữu Hào là truyện Nôm bác học đầu tiên xuất hiện ở Đàng Trong, đồng thời cũng là truyện Nôm bác học có tên tác giả đầu tiên trong nền văn học Việt Nam. Cũng giống như những truyện Nôm bác học khác, Song Tinh Bất Dạ có sự kết hợp khá hài hòa giữa ngôn ngữ ước lệ tượng trưng mang tính điển nhã và ngôn ngữ bình dân mộc mạc, giản dị nhưng không kém phần mặn mà, duyên dáng. So sánh tương quan tỷ lệ và sự mật tập của ngôn ngữ bình dân so với ngôn ngữ bác học, chúng ta dễ dàng nhận thấy mức độ ảnh hưởng của truyền thống dân gian và kế thừa tinh hoa văn chương cổ trong tác phẩm là tương đương nhau. Đây chính là một trong những dấu hiệu chứng tỏ sự “khởi đầu” của thể loại, bởi càng về sau, các tác giả truyện Nôm bác học càng thoát ly ảnh hưởng của truyện Nôm bình dân. (Tuy không phải tác phẩm nào cũng đạt đến giá trị kinh điển và tỏ rõ ưu thế văn chương phong nhã so với truyện Nôm bình dân hay những sáng tác của văn nhân thời kỳ đầu, song sự đậm đặc hơn hẳn và thuần thục hơn hẳn của ngôn ngữ “thành văn” là điều không dễ gì phủ nhận). Trong khuôn khổ bài viết này, chúng tôi chỉ mạn phép góp đôi lời thức nhận về sự xuất hiện của lớp ngôn ngữ bình dân trong tác phẩm, cụ thể là ngôn ngữ văn học dân gian.

Trong ngôn ngữ, đặc biệt là ngôn ngữ nhân vật của Song Tinh Bất Dạ xuất hiện nhiều thành ngữ, tục ngữ, ca dao. Nếu như trong truyện cổ tích, ngôn ngữ nhân vật thường là những câu ca dao, tục ngữ hay những câu vè ngắn gọn, “chủ yếu xuất hiện dưới dạng thông báo hơn là đối đáp”, kiểu:

“Chuông khánh còn chẳng ăn ai

Nữa là mảnh chĩnh vứt ngoài bờ tre”...

Title:	Song tinh bất dạ và bước khởi đầu của truyện Nôm bác học
Authors:	Trần, Thanh Thủy
Keywords:	Văn học Việt Nam Truyện nôm
Issue Date:	2010
Publisher:	Đại học quốc gia Hà Nội
Citation:	134 tr.
Abstract:	Khái lược về tên gọi, sự hình thành và phát triển của truyện Nôm ở góc độ lý luận thể loại trên một trục lịch sử hóa. Tiến hành phân tích, so sánh, đối chiếu một số tác phẩm khác cùng thể loại, làm rõ những nét nghệ thuật mang tính "bác học", "đặc sắc" mà lại ít nhiều "giao thoa" với truyện Nôm bình dân - một hiện tượng khó có thể tránh trong "bước khởi đầu" của không riêng bất cứ thể loại văn học nào. Lý giải về sự xuất hiện và vai trò của "Song tinh bất dạ" trong dòng chảy của truyện Nôm bác học về sự xuất hiện của truyện Nôm bác học "Song tinh bất dạ" ở Đàng trong và sự đứt đoạn tạm thời của truyện Nôm từ sau "Song tinh bất dạ"
URI:	http://repository.vnu.edu.vn/handle/VNU_123/17667
Appears in Collections:	Luận văn - Luận án (LIC)